Object

PLMET:

click here to follow the link

Title:

„Oddech Rosji plecy mrozi mi”. Związek Radziecki i Rosja w wyobrażeniach geopolitycznych polskiej muzyki popularnej po 1989 roku

Alternative title:

“The breath of Russia freezes my back”: the Soviet Union and Russia in the geopolitical imaginations of Polish popular music after 1989

Creator:

Macała, Jarosław

ORCID:

0000-0002-0788-0747

Subject and Keywords:

popular geopolitics   geopolitical imaginations   Polish popular music   Polish foreign policy   USSR   Russia  
geopolityka popularna   wyobrażenia geopolityczne   polska muzyka popularna   polska polityka zagraniczna   ZSRR   Rosja

Description:

Stanowi kontynuację: Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi ; 1 (1974)-33 (2011) ; ISSN 0137-1126

Abstract:

The issue of geographical/geopolitical imaginations is related to the broader so-called cultural turn in geography that has brought researchersʼ attention to how people imagine space and what conditions this type of social practice. Geopolitical imaginations are the basic area of research in critical geopolitics. They produce a map of the world and are a way of defining the place of thenation and state in this world by influential social groups, mainly from an elite circle. Their premise is the basic identity distinction used by Edward Said in imaginary geography between “us” and “them”, “familiars” and “strangers”. Popular geopolitics as a part of critical geopolitics deals with the production of geopolitical imaginations in popular culture and music as well as in the mass media. The phenomenon of popular music is difficult to precisely define due to the variability and constant emergence of new styles. In these studies, I analyse some Polish popular music trends using selected song lyrics as a source. The purpose of this article as a case study ofpopular geopolitics is to analyse the production of geopolitical images of the USSR and Russia among the creators of Polish popular music after 1989, as well as some identity, cultural, political, and generational conditions related to it. I put forward the main hypothesis that the image of the USSR/Russia in the imaginations of Polish popular music was lasting and showcased a figure of the enemy by using many myths and symbols from Polish history. In addition, it was consistent with the image of the vast majority of political elites and society. Such an interdisciplinary research problem was not extensively studied in Polish science and required the use of a critical geopolitical research method in the form of discourse analysis of song lyrics, and a systemic method treating the geopolitical ideas of Polish symbolic elites as a coherent and inter - related system with different subsystems, including images created by individual elite environments.In the geopolitical imaginations about the USSR/Russia, there is an echo of an idea, prevalent for the last 200 years, of the “cursedˮ place of Poland in Europe, i.e. at the crossroads of East and West, on the periphery of Western civilisation, threatened by stronger Russia and Germany. Integration with the culturally close West, which was the basis of Polish foreign policy after 1989, led to a parting with this image, reconciliation with Germany to enter Western political and military structures. In contrast, Russia, regardless of various political systems, remained in our geopolitical imaginations as alien to civilisation and geopolitically hostile, as a part of Asia, non-Europe, a symbol of backwardness, barbarism, dictatorship. The historical picture of Polandʼs relations with Russia referred to in popular music is above all foreignness, conflict, and war. This message was accepted by most Poles because it was easy to communicate, based on a difficult mutual history and the resulting emotions, prejudices, and myths. This strengthened the role ofPolesʼ martyrdom and heroism, resistance, and disobedience. This resentment allowed us to transform our defeats into victories, especially moral ones, which were in a way a weapon for theweak against the strong.  

Problematyka imaginacji geograficznych/geopolitycznych wiąże się z szerszym tak zwanym zwrotem kulturowym w geografii, skupiającym uwagę badaczy na tym, jak ludzie wyobrażają sobie przestrzeń i co warunkuje tego rodzaju praktykę społeczną. Wyobrażenia geopolityczne są podstawowym obszarem badania w geopolityce krytycznej. Tworzą mapę świata oraz są sposobem definiowania miejsca narodu i państwa w tym świecie przez wpływowe grupy społeczne, głównie z kręgu elit. Ich założeniem jest zastosowane przez Edwarda Saida w geografii wyobrażonej podstawowe tożsamościowe rozróżnienie na „my” i „oni”, „swoi” i „obcy”. Wytwarzaniem imaginacji geopolitycznych w kulturze i muzyki popularnej oraz w mass mediach zajmuje się geopolityka popularna, będąca częścią geopolityki krytycznej. Zjawisko muzyki popularnej trudno precyzyjnie zdefiniować ze względu na zmienność i ciągłe powstawanie nowych stylów. W tych badaniach analizuję niektóre polskie nurty muzyki popularnej, posługując się wybranymi tekstami piosenek jako bazą źródłową.Celem tego artykułu jako case study z geopolityki popularnej jest analiza wytwarzania wyobrażeń geopolitycznych ZSRR i Rosji wśród twórców polskiej muzyki popularnej po 1989 roku oraz związane z tym niektóre uwarunkowania tożsamościowe, kulturowe, polityczne i generacyjne. Stawiam główną hipotezę, że obraz ZSRR/Rosji w imaginacjach polskiej muzyki popularnej był trwały i kreślił figurę wroga przez stosowanie wielu mitów i symboli z polskiej historii. Do tego był spójny z obrazem ogromnej większości elit politycznych i społeczeństwa. Tak zarysowany interdyscyplinarny problem badawczy nie doczekał się w polskiej nauce szerszych badań i wymagał zastosowania typowej dla geopolityki krytycznej metody badawczej w postaci analizy dyskursu tekstów piosenek oraz metody systemowej, traktującej wyobrażenia geopolityczne polskich elit symbolicznych jako spójny i powiązany z sobą system, w którym funkcjonują różne podsystemy, obejmujące obrazy kreowane przez poszczególne środowiska elitarne.W imaginacjach geopolitycznych dotyczących ZSRR/Rosji widać echo trwającego w polskiej myśli geopolitycznej ostatnich 200 lat wyobrażenia o „przeklętym” miejscu Polski w Europie, czyli na styku Wschodu i Zachodu, na peryferiach cywilizacji zachodniej, zagrożonym przez silniejsze od nas Niemcy i Rosję. Integracja z bliskim kulturowo Zachodem, która była podstawą polskiej polityki zagranicznej po 1989 roku, doprowadziła do zerwania z tym obrazem, pojednania z Niemcami, żeby wejść w zachodnie struktury polityczne i militarne. Natomiast Rosja, niezależnie od różnych form ustrojowych, pozostała w naszych imaginacjach geopolitycznych obca cywilizacyjnie i wroga geopolitycznie — jako Azja, nie-Europa, symbol zacofania, barbarzyństwa, dyktatury. Historyczny obraz relacji Polski z Rosją przywoływany w muzyce popularnej zawiera przede wszystkim obcość, konflikt i wojnę. Ten przekaz akceptowała większość Polaków, gdyż był łatwy komunikacyjnie, opierał się na trudnej wzajemnej historii i wynikających stąd emocjach, uprzedzeniach, mitach. Wzmacniało to rolę martyrologii i heroizmu Polaków, oporu i nieposłuszeństwa. Ten resentyment pozwalał przekuwać nasze porażki w zwycięstwa, zwłaszcza moralne, co było poniekąd bronią słabych wobec silniejszych.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego

Contributor:

Scheffler, Tomasz. Red.

Date issued:

2020

Resource Type:

text  
tekst

Detailed Type:

article  
artykuł

Identifier:

oai:repozytorium.uni.wroc.pl:131159   ISSN 0239-6661   ISSN 0137-1126

DOI:

10.19195/2300-7249.42.4.18

Source:

PAd P 101182 II

Language:

pol

Abstract Language :

eng

Relation:

Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem. 2020, 42, nr 4, s. 377-402

Is version of:

Czasopisma Naukowe w Sieci (CNS)

Access rights:

The use of this material is allowed only with accordance of applicable rules of fair use or other exceptions provided by law, and any broader use requires the permission of the authorized entity  
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego

License:

Making materials available on the basis of the agreement with the owner of the property copyrights  
Udostępnianie na podstawie umowy z właścicielem majątkowych praw autorskich

Rights holder:

Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o.

Autor opisu:

WR U/PAdbg