Object's details: Adam Chełmoński (1890–1959) i jego udział w pracach Zespołu Prawa Cywilnego Materialnego Komisji Kodyfikacyjnej PRL

Description

• PLMET:
  
  http://confluence.man.poznan.pl/community/display/FBCMETGUIDE
• Title:
  
  
  Adam Chełmoński (1890–1959) i jego udział w pracach Zespołu Prawa Cywilnego Materialnego Komisji Kodyfikacyjnej PRL
• Creator:
  
  
  Dolata, Tomasz
  
• Subject and Keywords:
  
  
  Chełmoński, Adam (1890-1959)
   ;
  historia prawa polskiego
   ;
  prawnicy polscy
   ;
  Komisja Kodyfikacyjna II Rzeczypospolitej Polskiej
   ;
  prawo cywilne
   ;
  Zespół Prawa Cywilnego Materialnego
• Abstract:
  
  
  Das Buch behandelt die Person eines der herausragenden polnischen Juristen der ersten Jahre nach dem Zweiten Weltkrieg – des Professors Adam Chełmoński (1890-1959). Seine Verdienste reichen noch in die zwanziger Jahre der Zwischenkriegszeit (u. a. die wissenschaftliche und didaktische Arbeit an der Stefan-Batory-Universität in Vilnius, die Tätigkeit als Rechtsanwalt und die Arbeit in der Kodifikationskommission der Zweiten Polnischen Republik). Jedoch die beste Position in dem polnischen juristischen Milieu erreichte der Wissenschaftler nach dem Zweiten Weltkrieg, als er an der Wroclawer Universität arbeitete und vor allem während der Tätigkeit in Rahmen der Arbeitsgruppe des materiellen Zivilrechts der Kodifikationskommission der Volksrepublik Polen. Die Berufung in diese Gruppe war Ausdruck der Anerkennung des Wissens und der wissenschaftlichen Errungenschaften des Professors. In dem erwähnten Gremium arbeitete A. Chełmoński mit den größten polnischen Zivilisten der Nachkriegszeit zusammen, einige von ihnen hatten auch Kodifikationserfahrungen noch aus der Kodifikationskommission der Zweiten Polnischen Republik (J. Wasilkowski, K. Przybyłowski). In der Arbeit wurde die Gestalt des Professors und die einzelnen Arten seiner Tätigkeit in der Vor- und Nachkriegszeit sowie die Arbeit des Gelehrten in der Arbeitsgruppe des materiellen Zivilrechts der Kodifikationskommission ausführlich, im Einzelnen dargelegt. Vor dem Hintergrund der Veränderungen nach dem Kriege hat Chełmoński, belastet mit einem für die damalige Regierung sehr negativen Fundus an Erfahrungen aus der Zweiten Polnischen Republik (ausgebildet im Zarenrussland, Juraprofessor der Vorkriegszeit der Universität in Vilnius, Mitglied einer der Regierungen der Zweiten Polnischen Republik, Mitschöpfer des „bürgerlichen“ Rechtes der Vorkriegszeit im Rahmen der Kodifikationskommission der Zweiten Polnischen Republik) der noch dazu nach dem Kriege keiner Partei zugehörte und sich in der neuen politischsozialen Realität wiederzufinden versuchte, einige wissenschaftliche Arbeiten verfasst, die den Grundlagen der marxistischen Lehre entsprachen. Sein wissenschaftliches Interesse nach dem Kriege musste selbstverständlich mit den Bedürfnissen des sozialistischen Rechtsverkehrs zusammenpassen. Andernfalls hätte der Gelehrte keine Chance gehabt, an der Rechtsfakultät einer staatlichen Universität beschäftigt zu werden. Andererseits jedoch, unter diesen neuen und für die Freiheit der Wissenschaft schwierigen Bedingungen, verlor Chełmoński die frühere Problematik nicht aus den Augen – die Vertragsfreiheit, die Rechtssicherheit und Sicherheit des Wirtschaftsverkehrs sowie die Rechtsfähigkeit der Gesellschaften. Als Mitglied der Kodifikationskommission der Volksrepublik Polen fehlte der Gelehrte zwar in einigen Sitzungen, wenn er jedoch anwesend war, bemühte er sich an den Arbeiten der Arbeitsgruppe des materiellen Zivilrechts engagiert teilzunehmen. Er ließ sich als tüchtiger Diskussionsteilnehmer erkennen, der zu vielen Fragen, die den Gegenstand der Beratungen bildeten, Stellung nahm. Seine Aktivität äußerte sich außerdem in dem Vorlegen von Anträgen und Verbesserungen zu den vorgeschlagenen Entscheidungen und sogar in der Formulierung von Anträgen, die zur Reassumption der früher gefassten Beschlüsse führten. Viele seiner Vorschläge gewannen Anerkennung der Mitglieder der Arbeitsgruppe.
   ;
  
  
  The book concerns the figure of one of the most outstanding Polish lawyers in the first years after the Second World War – professor Adam Chełmoński (1890-1959). His achievements went back to the interwar period (including research and teaching work at the Stefan Batory University in Vilnius, advocate activity, work in the Codification Committee of the Second Polish Republic). However, the scientist achieved the highest position in the Polish legal community working at the University of Wrocław and, above all, working within the Substantive Civil Law Team of the Codification Commission of the Polish People’s Republic. The appointment to this Team was a recognition of the professor’s knowledge and scientific achievements. In the aforementioned body, A. Chełmoński collaborated with the greatest Polish civilians of the post-war period, some of whom had also codification experience gained from the Codification Commission of the Second Polish Republic (J. Wasilkowski, K. Przybyłowski). This book presents the figure of professor Chełmoński with the separation of various types of his activities in the pre-war and post-war period, and the work of this scientist in the Substantive Civil Law Team of the Codification Commission. From the point of view of post-war changes, Chełmoński has been burdened with a baggage of experiences from the Second Polish Republic, which was very negative for the communist authorities (interwar period law professor at the University of Vilnius, educated in Tsarist Russia, member of one of the governments of the Second Polish Republic, co-creator of pre-war, “bourgeois” law within the Codification Commission of the Second Polish Republic), and after the Second World War Chełmoński was a non-party person. The scientist – wanting to find himself in the new political and social reality – writes several scientific papers that fitted into the assumptions of Marxist science. His post-war scientific interests obviously had to fit the needs of the socialist legal system. Otherwise, the scientist would not have a chance to be employed at the Faculty of Law of a state university. On the other hand, in these new and difficult conditions for the freedom of science, Chełmoński did not lose sight of the older issues, such as the freedom of contracts, legal and trading security, or the legal personality of companies. As a member of the Codification Commission of the Polish People’s Republic, the scientist missed several meetings, but when he was present, he actively tried to participate in the work of the Substantive Civil Law Team. He proved to be an active debater who spoke on many issues on the agenda of the Team. Moreover, his activity was expressed in submitting motions or amendments to the proposed solutions, and even in formulating conclusions leading to the reassumption of previously adopted resolutions. A large part of his proposals was appreciated by the Team members. Not surprisingly, the scientist was most active when he acted as a co-authorof the regulations in question – this applies to selected provisions of the general part of obligations (i.e. general provisions on contractual obligations, performance of obligations and the consequences of non-performance obligations) and several named contracts contained in the special part of the book of obligations (i.e. agency contract, commission contract, storage contract, shipping contract, contract of carriage, bank account). Looking at the process of creating the Polish Civil Code, the death of A. Chełmoński took place after the Team adopted the draft code in the first reading. Therefore prof. Chełmoński worked only in the first phase of the development of the Polish Civil Code, but his work should be assessed as very valuable and constructive.
   ;
  
  
  Książka dotyczy postaci jednego z najwybitniejszych polskich prawników pierwszych lat po drugiej wojnie światowej – profesora Adama Chełmońskiego (1890-1959). Jego zasługi sięgały jeszcze dwudziestolecia międzywojennego (m.in. praca naukowa i dydaktyczna na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, działalność adwokacka, praca w Komisji Kodyfikacyjnej II RP). Jednak najwyższą pozycję w polskim świecie prawniczym uczony osiągnął po drugiej wojnie światowej, pracując na Uniwersytecie Wrocławskim i przede wszystkim działając w ramach Zespołu Prawa Cywilnego Materialnego Komisji Kodyfikacyjnej PRL. Powołanie do tego Zespołu było wyrazem uznania dla wiedzy i dorobku naukowego profesora. We wspomnianym gremium A. Chełmoński współpracował z największymi cywilistami polskimi okresu powojennego, z których niektórzy mieli też doświadczenie kodyfikacyjne wyniesione jeszcze z Komisji Kodyfikacyjnej II RP (J. Wasilkowski, K. Przybyłowski). W pracy przedstawiono postać profesora z wyodrębnieniem poszczególnych rodzajów jego działalności w okresie przed- i powojennym oraz pracę uczonego w Zespole Prawa Cywilnego Materialnego Komisji Kodyfikacyjnej. Z punktu widzenia powojennych przemian Chełmoński obciążony bardzo negatywnym dla ówczesnej władzy bagażem doświadczeń z II RP (wykształcony w carskiej Rosji przedwojenny profesor prawa Uniwersytetu w Wilnie, członek jednego z rządów II RP, współtwórca przedwojennego, „burżuazyjnego” prawa w ramach Komisji Kodyfikacyjnej II RP), a do tego po wojnie osoba bezpartyjna, chcąc odnaleźć się w nowej rzeczywistości polityczno-społecznej, popełnił kilka prac naukowych wpisujących się w założenia nauki marksistowskiej. Jego powojenne zainteresowania naukowe w sposób oczywisty musiały przystawać do potrzeb socjalistycznego obrotu prawnego. W innym bowiem przypadku uczony nie miałby szans na zatrudnienie na Wydziale Prawa państwowego uniwersytetu. Z drugiej jednak strony w tych nowych i ciężkich dla wolności nauki warunkach Chełmoński nie tracił z pola widzenia dawniejszych zagadnień, jak swoboda umów, bezpieczeństwo prawne i bezpieczeństwo obrotu czy osobowość prawna spółek. Jako członek Komisji Kodyfikacyjnej PRL uczony opuścił wprawdzie kilka posiedzeń, jednak gdy był obecny, czynnie starał się uczestniczyć w pracach Zespołu Prawa Cywilnego Materialnego. Dał się poznać jako aktywny dyskutant wypowiadający się w bardzo wielu kwestiach będących przedmiotem obrad Zespołu. Nadto aktywność jego wyrażała się w zgłaszaniu wniosków czy poprawek do proponowanych rozwiązań, a nawet w formułowaniu wniosków prowadzących do reasumpcji podjętych wcześniej uchwał. Spora część jego propozycji zyskiwała uznanie członków Zespołu. Co nie może budzić zdziwienia, największą aktywność uczony przejawiał wtedy, gdy pełnił funkcję koreferenta omawianych przepisów – dotyczy to wybranych przepisów części ogólnej zobowiązań (tj. ogólnych przepisów o zobowiązaniach umownych, wykonania zobowiązań i skutków ich niewykonania) oraz kilku umów nazwanych zawartych w części szczególnej księgi zobowiązań (tj. umowy ajencyjnej, umowy komisu, umowy przechowania, umowy ekspedycji, umowy przewozu, rachunku bankowego). Patrząc na proces powstawania polskiego kodeksu cywilnego, śmierć A. Chełmońskiego nastąpiła po uchwaleniu przez Zespół projektu kodeksu w pierwszym czytaniu. Prof. Chełmoński pracował zatem tylko w pierwszej fazie powstawania polskiego kodeksu cywilnego, niemniej jednak pracę jego ocenić wypada jako bardzo cenną i konstruktywną.
• Place of publishing:
  
  
  Wrocław
• Publisher:
  
  
  Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wydawnictwo "Szermierz" sp. z o.o.
• Contributor:
  
  
  Stawarska-Rippel, Anna
  :
  Recenzent,
   ;
  Tarkowski, Mikołaj
  :
  Recenzent,
• Date issued:
  
  2023
• Resource Type:
  
  
  text
   ;
  
  
  tekst
• Detailed Type:
  
  
  book
   ;
  
  
  książka
• Identifier:
  
  ISBN:978-83-229-3812-6
   ; oai:repozytorium.uni.wroc.pl:137142  ; https://doi.org/10.19195/978-83-229-3812-6
• Language:
  
  pol
• Abstract Language :
  
  eng
   ;
  ger
• Relation:
  
  
  (E-Monografie ; nr 203)
   ;
  (Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego)
• WUL Catalog:
  
  
  https://katalog.bu.uni.wroc.pl/lib/item?id=chamo:1206211
• Access rights:
  
  
  The use of this material is allowed only with accordance of applicable rules of fair use or other exceptions provided by law, and any broader use requires the permission of the authorized entity
   ;
  
  
  Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego
• License:
  
  
  Making materials available on the basis of the agreement with the owner of the property copyrights
   ;
  
  
  Udostępnianie na podstawie umowy z właścicielem majątkowych praw autorskich
• Rights holder:
  
  Copyright by Tomasz Dolata
• Autor opisu:
  
  WR U/PAdal

Object is located in the collections:

Additional information

• Creation date: 2023-04-19
• Last modification date: 2024-08-07
• Content object's number of views: 151
• You could also download the object's description in these formats:
  RDF
   ;
  OAI-PMH
• Download IIIF manifest:
  https://repozytorium.uni.wroc.pl/iiif-manifest/manifest/137142/PDF.json