Object

PLMET:

click here to follow the link

Title:

Franz Rosenzweig: a Hebrew philosopher. On the old roots of the new thinking  
Franz Rosenzweig – filozof hebrajski. O dawnych korzeniach nowego myślenia

Creator:

Węcławski, Michał

Subject and Keywords:

Rosenzweig   Hebrew thought   Jewish philosophy   new thinking   Athens and Jerusalem   Star of Redemption   love   philosophy of dialogue   creation   Revelation   Salvation  
Rosenzweig   myśl hebrajska   filozofia żydowska   nowe myślenie   Ateny i Jerozolima   Gwiazda Zbawienia   miłość   filozofia dialogu   Stworzenie   Objawienie   Zbawienie

Abstract:

A well known opposition between Athens and Jerusalem, Hellenism and Hebraism – despite simplifications it entails – helps to comprehend and explain the heterogeneous form of European thought throughout its history. It can be particularly useful in dealing with the philosophy of Franz Rosenzweig, whose genius and unquestionable originality had not emerged from an ideological void. His project of expressing „the new thinking in the old words” is about something more than just overcoming the impotence of previous philosophy in categories it used to elaborate; for here the old words are being animated by a spirit even older. The article endeavors to follow Rosenzweig's thought „from death into life” (vom Tode ins Leben) on a threefold path of Creation, Revelation and Salvation. It aims at highlighting compliance as well as differences between Rosenzweig's ideas and the Hebrew way of thinking, and putting them together so that they could illuminate each other. It is shown as essential for this thought to appreciate the world, which, having been created by God and experienced by man, turns out to be filled with meaning. It sees value in the concrete against the general, in time, motion and change against eternity; devoted to life, it prefers action rather than contemplation and does not seek invisible essences in what can be seen. Above all it is aware, however, that God the Creator is always a creator of somebody or something and that he is therefore God to somebody or something and that only in relation can the multitude eventually become united.  
Paradygmat przeciwstawiający sobie Ateny i Jerozolimę, to, co helleńskie i to, co hebrajskie – mimo niewątpliwych uproszczeń, jakie z sobą niesie – pomaga wyjaśnić niejednorodny kształt, jaki refleksja europejska przyjmowała na przestrzeni dziejów. Szczególnie przydatny okazać się może w odniesieniu do filozofii Franza Rosenzweiga, którego geniusz i niewątpliwa oryginalność nie pochodzą wszakże z ideowej próżni. Jego projekt wyrażenia „nowego myślenia w starych słowach” jest czymś więcej niż przełamaniem niemocy dotychczasowej filozofii w kategoriach przez nią wypracowanych: stare słowa ożywia tu bowiem jeszcze starszy duch. Artykuł stanowi próbę podążenia za myślą Rosenzweiga „od śmierci ku życiu” (vom Tode ins Leben) na trojakiej ścieżce Stworzenia, Objawienia i Zbawienia. Celem jest uwydatnienie zgodności oraz różnic idei Rosenzweiga z „hebrajskim” sposobem myślenia wyrastającym z tradycji „Jerozolimy” i zestawienie ich tak, by wzajemnie się oświetlały. Zostaje wskazane, że myślenie to sprzeciwia się deprecjonowaniu świata, który, stworzony przez Boga i doświadczany przez człowieka, okazuje się nie tylko rzeczywisty, ale i brzemienny znaczeniem. Dostrzega ono wartość konkretu przeciwstawionego temu, co ogólne, czasu, ruchu i zmiany wobec wieczności i niewzruszoności; w umiłowaniu życia przyznaje działaniu pierwszeństwo przed kontemplacją, a w widzialnych rzeczach nie poszukuje niewidzialnych esencji. Podejście to podkreśla wagę słowa i uwiarygodnia pośrednictwo języka. Nade wszystko jednak przyświeca mu świadomość, że Bóg-Stwórca jest zawsze Stwórcą kogoś lub czegoś i że przeto jest Bogiem zawsze dla kogoś lub czegoś, oraz że tylko w relacji możliwe jest ostateczne zjednoczenie.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

Wydawnictwo CHRONICON

Date issued:

2017

Detailed Type:

chapter  
rozdział

Identifier:

oai:repozytorium.uni.wroc.pl:89550

Bibliographic citation:

Bóg-człowiek-świat : szkice z myśli filozoficznej Franza Rosenzweiga/ pod red. Dominiki Jacyk. - Wrocław : Wydawnictwo Chronicom, 2017. - S. 49-80. ISBN 978-83-947634-0-4

Language:

pol

Rights holder:

Copyright by Michał Węcławski

Autor opisu:

M.S.