Object

PLMET:

click here to follow the link

Title:

The medical conscience clause in the light of effectiveness of human rights. Theory. Law. Praxis  
Efektywność praw człowieka a lekarska klauzula sumienia. Teoria. Prawo. Praktyka

Creator:

Zomerski, Wojciech

Subject and Keywords:

conscience clause   freedom of religion and belief   medical profession   effectiveness of human rights   European Court of Human Rights   natural law   positivism  
Europejski Trybunał Praw Człowieka   efektywność praw człowieka   wolność religii i sumienia   zawód lekarza   klauzula sumienia   iusnaturalizm   pozytywizm

Description:

Czasopismo naukowe „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” ukazuje się od 2012 roku (do numeru vol. 3 no. 2/2014 ukazywało się pod tytułem „Folia Iuridica Wratislaviensis” ISSN 2299-8322). Zakres tematyczny tekstów obejmuje szeroko rozumiane zagadnienia z zakresu prawa publicznego i prywatnego, a także z historii i teorii prawa.   Streszcz. w jęz. ang.

Abstract:

On 7 October 2015 the Constitutional Tribunal of the Republic of Poland in its ruling (K 12/14) adopted a broad concept of medical conscience clause and held that Article 39 of the Medical Profession Act violated Article 53 paragraph 1 of the Constitution of the Republic of Poland in the regard that has obligated a physician quoting the conscience clause to provide a patient with information on actual possibility to obtain a given service from another physician. In my paper I criticize the cited ruling and argue that the above-mentioned duty has not unduly limited physicians’ freedom of belief, but aimed to protect freedom of belief of both – physicians and patients. In the first place, I conduct a reconstruction of two theoretical approaches concerning the medical conscience clause. Subsequently, I present the rulings of the European Court of Human Rights concerning the analyzed institution. In the second part of this paper I criticize the above-mentioned ruling of the Constitutional Tribunal by showing that by absolutization of freedom of belief granted to physicians, the Tribunal has ignored and therefore deprived patients of the very same freedom. In my opinion, a physician who refuses to inform a patient about actual possibility to obtain a given medical service no longer exercises his or her rights granted by freedom of belief, but violates moral integrity of a patient. In a given situation, a patient does make a just – in the eyes of a physician – decision, not because he or she shares values with his or her physician, but only because of being made incapable of acting in accordance to his or her will. I also point out that the ruling of the Constitutional Tribunal led to secondary unconstitutionality of Article 39 of the Medical Profession Act. In the conclusion I adopt a view that we have to depart from the concept of conscience clause based on either iusnaturalism or positivism and move on towards an alternative approach. Agreeing that general freedom of belief derives from natural law, I adopt a view that its scope has to be limited by the effectiveness of individual rights and freedoms of a patient. It seems that absolutization of rights of one group of citizens inevitably leads to deprivation of analogical laws granted to another group of citizens. Such state of affairs is irreconcilable with the concept of liberal democracy and effectiveness of individual rights and freedoms.  
W wyroku z dnia 7 października 2015 r. (K 12/14) Trybunał Konstytucyjny zaakceptował argumentację zwolenników szerokiej koncepcji lekarskiej klauzuli sumienia i uznał, że art. 39 ustawy o zawodzie lekarza jest niezgodny z art. 53 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji m.in. w zakresie, w jakim nakłada na lekarza powołującego się na klauzulę sumienia obowiązek wskazania realnych możliwości uzyskania takiego świadczenia u innego lekarza. W swojej pracy odnoszę się krytycznie do przywoływanego wyroku, wykazując, iż obowiązek informacyjny nie limitował w sposób nadmierny wolności sumienia lekarza, a raczej miał na celu ochronę wolności sumienia zarówno lekarza, jak i pacjenta. W pierwszej kolejności dokonuję rekonstrukcji obecnych w doktrynie koncepcji lekarskiej klauzuli sumienia, które na potrzeby niniejszego opracowania nazywam prawnonaturalną lub pozytywistyczną koncepcją klauzuli sumienia. Następnie pokrótce streszczam orzecznictwo ETPCz w przedmiotowej sprawie. W drugiej części niniejszej pracy odnoszę się krytycznie do wyroku TK, zwracając uwagę, że Trybunał, absolutyzując wolność sumienia przysługującą lekarzom, jednocześnie zniweczył autonomię i wolność sumienia przysługującą pacjentowi. Nie można bowiem zgodzić się, żeby lekarz odmawiający wykonania obowiązku informacyjnego, działał w sferze własnej wolności sumienia. Niewypełnienie obowiązku informacyjnego narusza integralność moralną pacjenta, który nie podejmuje słusznej – z punktu widzenia lekarza – decyzji, nie dlatego, że podziela wyznawany światopogląd przez lekarza, a tylko i wyłącznie dlatego, że uniemożliwiono mu zdecydowanie w zgodzie z wolną wolą. Podobne wątpliwości rodzi zasadność działania lekarza, który odmawia skierowania na badania prenatalne ze względu na obawę, iż pacjentka powziąwszy wiedzę o wadzie płodu, zdecyduje się na zabieg aborcji. Chciałbym również rozważyć, na ile zasadne jest kwestionowanie obowiązku informacyjnego z punktu widzenia etyki chrześcijańskiej. Zwracam również uwagę na fakt, że wyrok TK doprowadził do stanu wtórnej niekonstytucjalności art. 39 u.z.l. TK, uznając obarczenie obowiązkiem informacyjnym lekarzy za niezgodne z Konstytucją, ani nie zasugerował, kto obowiązek ten powinien realizować, ani nie dał ustawodawcy czasu na dostosowanie regulacji prawnej do dnia wejścia w życie wyroku. W konkluzji zajmuję stanowisko, że konieczne jest przełamanie podziału na prawnonaturalną i pozytywistyczną koncepcję klauzuli sumienia. Nie kwestionując prawnonaturalnego charakteru wolności sumienia, postuluję, by jej granice wyznaczała efektywność praw i wolności przysługujących pacjentowi. Okazuje się bowiem, że absolutyzowanie praw wybranych członków społeczeństwa owocuje zniweczeniem praw pozostałych. Taki stan rzeczy zdaje się nie do pogodzenia z koncepcją demokracji liberalnej i efektywnością praw i wolności jednostki.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Contributor:

Górnicki, Leonard. Red.

Date issued:

2016

Detailed Type:

journal  
czasopisma online   dokument elektroniczny

Format:

application/pdf

Identifier:

oai:repozytorium.uni.wroc.pl:79308

Language:

pol   eng

Relation:

(Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego)

WUL Catalog:

click here to follow the link

Is part of:

click here to follow the link

Is referenced by:

www.fiw.prawo.uni.wroc.pl

Replaces:

Folia Iuridica Wratislaviensis

Access rights:

The use of this material is allowed only with accordance of applicable rules of fair use or other exceptions provided by law, and any broader use requires the permission of the authorized entity  
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego

License:

Making materials available on the basis of the agreement with the owner of the property copyrights  
Udostępnianie na podstawie umowy z właścicielem majątkowych praw autorskich

Rights holder:

Copyright by Wojciech Zomerski

Location of original object:

Library of the Faculty of Law, Administration and Economics  
Biblioteka Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii

Autor opisu:

WR U/PAdjm   TK