Object

PLMET:

click here to follow the link

Title:

Sistema constitucional tributário brasileiro e direitos fundamentais

Alternative title:

Konstytucyjny system podatkowy Brazylii

Creator:

Campos Fischer, Octavio

Subject and Keywords:

konstytucyjny system podatkowy   podstawowe prawa podatników   Konstytucja Federalna Brazylii z 1988   Sistema Constitucional Tributário   Constituição Federal do Brasil de 1988   Direitos Fundamentais dos Contribuintes

Description:

Tekst częśc. w jęz. port., częśc. tł. z jęz. ros.  
Streszcz. art. w jęz. pol. lub port.

Abstract:

Celem niniejszego opracowania jest rozpatrzenie znaczenia niektórych głównych praw podstawowych – zawartych w Konstytucji Brazylii z 1988 r. – dla ochrony podatników. Chociaż Konstytucja Brazylii jest stosunkowo młodą ustawą zasadniczą (w 2013 r. obchodziła ćwierćwiecze obowiązywania), była ona wielokrotnie – niemal co rok – zmieniana. Obecnie rząd wraz Kongresem dążą do przeprowadzenia nowej reformy systemu podatkowego kraju. Pomysł jest jak zawsze dobry. Powstaje jednak pytanie: komu ma służyć ta zmiana – podatnikom czy rządowi? Niezależnie od odpowiedzi, nie możemy zapomnieć o rzeczy najważniejszej. Jakakolwiek będzie to poprawka konstytucyjna, powinna ona uchronić prawa podstawowe. Z tego powodu doniosłe jest uwypuklenie naszego rozumienia „podstawowych praw podatnika”. Odmiennie niż w innych państwach, obecna Konstytucja Brazylii ustanowiła drobiazgową regulację ustroju podatkowego kraju. Wystarczy ją porównać z innymi ustawami zasadniczymi, aby zauważyć obszerność brazylijskich daninowych norm konstytucyjnych. Zwykle wyróżnia się trzy ich grupy tematyczne. Pierwsza reguluje kompetencje podatkowe trzech części składowych federacji: władz centralnych, stanów i gmin. Konstytucja ustala, jakie są albo jakie mogą być podatki w każdej z nich. Jest pięć rodzajów tych przymusowych świadczeń: podatki, opłaty, opłaty adiacenckie, pożyczki przymusowe oraz specjalne daniny. Dzielą się one na podgrupy. Konstytucja rozdzieliła kompetencję między Unię (w szczególności art. 153, 154, 145 II i III, 148, 149, 195), stany (art. 155, 154, 145 II i III, 149 § 1) oraz gminy (art. 156, 145 II i III, 149 § 1, 149-A). Stołeczny kręg federalny posiada kompetencję obejmującą podatki stanowe i gminne. Jest to federalizm podatkowy scentralizowany, ponieważ najważniejszy zakres działania jest w rękach Unii. W celu zrównoważenia wykonywania tej kompetencji oraz uniknięcia konfliktów Konstytucja przewidziała wydanie ustawy ogólnej (art. 146). Mimo tego mamy do czynienia ze sporami kompetencyjnymi („wojnami podatkowymi”). Rozstrzyga je Sąd Najwyższy (NTF). Konstytucja szczegółowo unormowała także tzw. ograniczenia władztwa podatkowego. Są one prawdziwymi prawami i gwarancjami podatników. Tak też wielokrotnie je klasyfikował brazylijski Trybunał Konstytucyjny (NTF). Co więcej, przypisał im charakter tzw. klauzul niezmiennych, wyłączając je tym samym z zakresu spraw podlegających ewentualnemu zniesieniu w trybie rewizji czy poprawki konstytucyjnej. W tym krótkim opracowaniu Autor nie prowadzi szczegółowych rozważań o tych klauzulach. Nie ulega wątpliwości, że Konstytucja z 1988 r. ustanowiła różne prawa podstawowe chroniące podatników. Z jednej strony, mamy zasady ustawowej regulacji prawa podatkowego (art. 150 I), równości (art. 150 II), zdolności podatkowej (art. 145 § 1), zakazu retroakcji (art. 150 III a), uprzedniości (art. 150 II b i c i e § 1 i art. 195 § 6), zakazu podatku ze skutkiem konfiskującym (art. 150 IV) i inne. Z drugiej strony, Konstytucja przewidziała tzw. immunitety. Zabraniają one opodatkowania określonych zdarzeń przewidzianych w Konstytucji (i dlatego odmiennych od zwolnień): art. 150 ust. VI itp. Należy odnotować, że oprócz subiektywnej koncepcji praw podstawowych, Autor interesuje się też jej obiektywnym aspektem. W związku z tym traktuje prawa podstawowe jako istotne wartości do zbudowania demokratycznego państwa prawnego. Podstawowe prawa chroniące podatników powinny służyć przede wszystkim urzeczywistnieniu społeczeństwa sprawiedliwszego, wolniejszego i solidarniejszego (art. 3 Konstytucji). Obowiązująca Konstytucja Brazylii ma też trzeci rodzaj przepisów daninowych. Ich funkcją jest przede wszystkim osiągnięcie – za pomocą ściągniętych podatków – określonych celów. Oznacza to, że Konstytucja zawiera dość dużą liczbę norm, które regulują przeznaczenie (rzeczywiste stosowanie) oraz cel (przedmiot dążeń) podatków. Innymi słowy, władza publiczna nie ma pełnej swobody w korzystaniu z danin.  

Este estudo pretende analisar alguns dos principais Direitos Fundamentais que a Constituiçao Federal do Brasil de 1988 estabeleceu para proteger os contribuintes. Embora seja uma Lei Fundamental jovem (completou 25 anos de idade em 2013), a Constituiçao brasileira tem sido muito alterada, a cada ano, e, no que se refere a matéria tributária, o Governo, com o apoio do Congresso, quer aprovar uma nova Reforma. A idéia é sempre boa. A questao, porém, é: boa para quem? Para os contribuintes ou para o Governo? Algo, porém, deve ficar claro: uma Reforma, qualquer Reforma, deve preservar os Direitos Fundamentais. Este é o motivo pelo qual entendemos importante consignar nossa compreensao acerca dos “Direitos Fundamentais dos Contribuintes”. Diferentemente do que ocorre em outros países, no Brasil, a Constituiçao de 1988, na linha das últimas tres Constituiçoes, estabeleceu rigorosa e minuciosa regulaçao da matéria tributária. Basta uma simples comparaçao com outras Constituiçoes para se concluir o quanto a Constituiçao Brasileira foi extensa ao regular a tributaçao. Costumamos dizer que há tres grandes blocos de normas tributárias na Constituiçao de 1988. Um primeiro conjunto de normas constitucionais regula a competencia tributária dos tres entes federativos. Aqui, é importante esclarecer que o Brasil é uma federaçao peculiar, porquanto composta nao somente pela Uniao Federal e os Estados, mas, também, pelos Municípíos (art. 18), e que, diferentemente do que se dá em outras federaçoes, a Constituiçao Brasileira disciplinou rigidamente a competencia de cada um dos entes federativos. Assim, verificamos que a Constituiçao estabeleceu quais sao os tributos que Uniao, Estados e Municípios podem instituir. Dito de outra, se quisermos saber quais sao os tributos que podem ser instituídos em nosso ordenamento jurídico, a resposta está na Constituiçao. Sao cinco os tipos de tributos que podem ser criados: impostos, taxas, contribuiçao de melhoria, empréstimos compulsórios e contribuiçoes especiais, que se dividem em subespécies. A Constituiçao dividiu a competencia entre a Uniao Federal (arts. 153, 154, 145, II e III, 148, 149, 195, dentre outros específicos dispositivos), os Estados (art. 155, 145, II e III, 149, §1o) e os Municípios (art. 156, 145, II e III, 149, §1o, 149-A). O Distrito Federal, por sua vez, possui competencia que engloba os tributos dos Estados e dos Municípios. Veja-se, portanto, que nosso federalismo fiscal é de cunho centralizador, pois a maior competencia está nas maos da Uniao Federal. Para equilibrar o exercício dessa competencia e evitar conflitos, a Constituiçao estabeleceu que é necessária a ediçao de uma lei geral (art. 146). Mesmo assim, presenciamos alguns conflitos de competencia (“guerras fiscais” é o nome popular), que acabam por ser resolvidos pelo Supremo Tribunal Federal. De outro lado, a Constituiçao de 1988, também, regulou minuciosamente o que chamamos “Limitaçoes ao Poder de Tributar”, que acabam por se configurar como verdadeiros direitos e garantias dos contribuintes. Assim, o Supremo Tribunal Federal já decidiu diversas vezes (por exemplo, na ADIN 939) que tais limitaçoes, por força do art. 60, §4o, IV da CF/88, sao direitos fundamentais dos contribuintes e, assim, sao cláusulas pétreas. Portanto, nao podem sequer ser objeto de emenda constitucional que visem aboli-los. Claro que a questao sobre a extensao das cláusulas pétreas é uma questao que nao pode ser analisada neste breve estudo.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Contributor:

Maliska, Marcos Augusto. Red.   Complak, Krystian. Red.   Uziębło, Piotr. Rec.

Date issued:

2015

Detailed Type:

ebook  
e-książka

Format:

application/pdf

Identifier:

oai:repozytorium.uni.wroc.pl:71659   ISBN 978-83-61370-43-7

Language:

por

Relation:

(Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego)   (E-Monografie ; nr 60)

Is part of:

Ewolucja państwowości w Brazylii, Polsce i Eurazji. Evolução do Estado no Brasil, Polônia e Eurásia

Access rights:

The use of this material is allowed only with accordance of applicable rules of fair use or other exceptions provided by law, and any broader use requires the permission of the authorized entity  
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego

License:

Making materials available on the basis of the agreement with the owner of the property copyrights  
Udostępnianie na podstawie umowy z właścicielem majątkowych praw autorskich

Rights holder:

Copyright by Octavio Campos Fischer

Location of original object:

Biblioteka Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii

Autor opisu:

TK