Donosicielstwo w postępowaniach przed Sondergericht Kattowitz (1939–1945)
Denunciation in procedures before the Special Court in Katowice (1939–1945)
denunciation
Third Reich
occupational activity
Upper Silesia
special court
denuncjacja
III Rzesza
okupacja
Górny Śląsk
sąd specjalny
The study was devoted to the issue of reporting in criminal proceedings conducted by the Sondergericht Kattowitz, i.e., the Special Court in Katowice. The Sondergericht was a German criminal court operating in Upper Silesia incorporated into the Reich during World War II. The study attempts to answer questions about the nature and extent of reporting in criminal proceedings before the title special court, as well as the motivations of denunciators. The study adopts the understanding of denunciations as a report on someone for personal, low motives, and characterizes its scope and size during the Third Reich. Using the statistical method, the basis for initiating the proceedings selected on the basis of proportionality constituted 10% of the total legacy of Sondergericht Kattowitz (240 cases out of 2394 were examined) were analyzed. Reports constituted the basis for initiating 20% of proceedings. This percentage is lower than in the case of other special courts, which resulted from the predominance of criminal acts among the cases heard by the Sondergericht Kattowitz. Reports in the overwhelming majority of cases were personal, and less frequently anonymous. 64% of reports concerned acts of a political nature (usually so-called anti-state statements), 27.5% — criminal, and 8.5% — economic. Then, the focus was on the analysis of identified denunciations. As far as possible, attempts were made to characterize their authors and the circumstances of their preparation. The principles and attempts to bring criminal denunciators to criminal liability were also discussed. As a result of the circumstances of individual cases and evidentiary difficulties, no alleged denunciator during the occupation was sentenced in any of the identified cases.
Artykuł poświęcono zagadnieniu donosicielstwa w postępowaniach karnych prowadzonych przez Sondergericht Kattowitz, czyli Sąd Specjalny w Katowicach. Sondergericht był niemieckim sądem karnym działającym na wcielonym do Rzeszy Górnym Śląsku podczas II wojny światowej. Opracowanie stara się odpowiedzieć na pytania o charakter i rozmiary donosicielstwa w postępowaniach karnych prowadzonych przed tytułowym sądem specjalnym, a także motywacje denuncjatorów. W tekście przyjęto rozumienie donosicielstwa jako doniesienie na kogoś z osobistych, niskich pobudek oraz scharakteryzowano jego zakres i rozmiary w okresie III Rzeszy. Korzystając z metody statystycznej przeanalizowano podstawę wszczęcia w wybranych na zasadzie proporcjonalności postępowaniach stanowiących 10% ogółu spuścizny Sondergericht Kattowitz (przebadano 240 spraw na 2394 zachowane). Donosy stanowiły podstawę wszczęcia w 20% postępowań. Odsetek ten jest niższy niż w przypadku innych sądów specjalnych, co wynikało z przewagi czynów o charakterze kryminalnym wśród spraw rozpoznanych przez Sondergericht Kattowitz. Donosy w przeważającej większości przypadków miały charakter imienny, znacznie rzadziej anonimowy; 64% donosów dotyczyło czynów o charakterze politycznym (przeważnie tak zwanych wy-powiedzi antypaństwowych), 27,5% — kryminalnym, a 8,5% — gospodarczym. Następnie skupiono się na analizie zidentyfikowanych donosów. W miarę możliwości starano się scharakteryzować ich autorów oraz okoliczności ich sporządzenia. Omówiono również zasady i próby powojennego pociągnięcia do odpowiedzialności karnej denuncjatorów. Wskutek uwarunkowań poszczególnych spraw i trudności dowodowych w żadnym ze zidentyfikowanych przypadków nie doszło do skaza-nia rzekomego denuncjatora z okresu okupacji.
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Maciejewski, Marek (1950- ). Red.
Scheffler, Tomasz. Red.
oai:repozytorium.uni.wroc.pl:128589 ISSN 2300-7249 ISSN 0239-6661
Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem. 2020, 42, nr 3, s. 153-175
Czasopisma Naukowe w Sieci (CNS)
The use of this material is allowed only with accordance of applicable rules of fair use or other exceptions provided by law, and any broader use requires the permission of the authorized entity
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego
Making materials available on the basis of the agreement with the owner of the property copyrights
Udostępnianie na podstawie umowy z właścicielem majątkowych praw autorskich
Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o.
Mar 15, 2023
Aug 4, 2021
32
39
https://repozytorium.uni.wroc.pl/publication/139298
Edition name | Date |
---|---|
Donosicielstwo w postępowaniach przed Sondergericht Kattowitz (1939–1945) | Mar 15, 2023 |
Maciejewski, Marek. Red. Marszał, Maciej (1968- ). Red.
Jabłoński, Mariusz. Red. Abu-Gholeh, Magdalena. Red. Składowski, Konrad. Rec.
Krychowski, Adam Burdìn, Volodimir. Red. Marszał, Maciej (1968- ). Red.
Michalska, Iwonna Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej Walasek, Stefania. Red. Jurczyk-Romanowska, Ewa. Red.
Husak, Marcin Konieczny, Afred (1934- ). Red. Ptak, Marian J. (1950-). Red.
Marszałek, Piotr Krzysztof (1959- ) Konieczny, Afred (1934- ). Red.