PLMET:

click here to follow the link

Title:

Håndfæstning z 29 lipca 1282 roku i jego znaczenie dla rozwoju duńskiego parlamentaryzmu

Alternative title:

Håndfæstning of July 29, 1282 and its importance for development of Danish parliamentarism

Creator:

Bąk, Hubert ; Gaca, Andrzej

ORCID:

0000-0003-4269-5528 ; 0000-0001-5051-3486

Subject and Keywords:

Dania ; ustrój ; władza królewska ; Hof ; Danehof ; Rada Królestwa ; Rada Państwa ; kapitulacja wyborcze ; parlamentaryzm ; absolutyzm ; håndfæstning

Abstract:

W roku 1660 doszło do kasacji håndfæstning podpisanego i zaprzysiężonego przez Fryderyka III w związku z objęciem przez niego tronu duńskiego w roku 1648. Anulowanie postanowień owego aktu było wynikiem zasadniczych zmian ustrojowych, które doprowadziły do ukształtowania się rządów absolutnych w Królestwie w latach 60. XVII w. Tego typu akty występowały w Danii od połowy XIII w. Szczególne znaczenie, zwłaszcza dla rozwoju duńskiego parlamentaryzmu, miał håndfæstning wystawiony przez króla Eryka V Glippinga pod presją rodzimego możnowładztwa w 1282 r. Dokument ten, nazywany w historiografii „pierwszą duńską konstytucją”, ukonstytuował istnienie Danehof określanego przez historyków feudalnym duńskim parlamentem. Moment ten poczytuje się za początek dziejów parlamentaryzmu i rządów przedstawicielskich w Królestwie Danii. Wydając ten wyjątkowy akt, monarcha zobowiązał się po raz pierwszy w historii tego państwa do corocznego zwoływania o stałej porze zgromadzenia zwanego Hof – będącego reprezentacją możnowładztwa duchownego i świeckiego. Ujęcie w ramy prawne tego obowiązku obligowało króla do sprawowania rządów przy udziale możnych, co prowadziło do znacznego osłabienia władzy królewskiej przy jednoczesnym wzroście znaczenia stanów uprzywilejowanych. Nabywając szereg nowych oraz już występujących praw i wolności, które potwierdzał håndfæstning z 1282 r., w większym niż dotychczas stopniu miały one możliwość narzucenia swojej woli władcy i uczestnictwa w sprawowaniu rządów w państwie. Do ważnych postanowień tego dokumentu należy zaliczyć również zobowiązanie się króla, że nie będzie nikogo więził bez wyroku sądowego oraz inne ustępstwa władcy dotyczące prawa sądowego, fragmenty dotyczące wystawiania tzw. listów królewskich, a także ograniczeń licznych regaliów królewskich, szczególnie w zakresie przysługujących monarsze zwyczajowo uprawnień podatkowych. W postanowieniach tego håndfæstning potwierdzone zostały również dotychczasowe oraz ustanowione nowe przywileje stanowe.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Contributor:

Koredczuk, Józef. Red. ; Wiązek, Paweł. Red.

Date issued:

2020

Resource Type:

e-książka

Identifier:

ISBN 978-83-66601-13-0 (druk) ; ISBN 978-83-66601-15-4 (druk) ; ISBN 978-83-66601-14-7 (online)

DOI:

10.34616/23.20.028

Language:

pol ; eng

Relation:

(e-Monografie ; nr 166)

Is part of:

Zgromadzenia stanowe i organy przedstawicielskie w dziejach. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Marianowi Józefowi Ptakowi

Access rights:

Regulamin korzystania z Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego

License:

click here to follow the link

Rights holder:

© Copyright by Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego