Object

PLMET:

click here to follow the link

Title:

Truth, reality and science in the views of American pragmatists with regard to Charles S. Peirce and William James

Alternative title:

Prawda, rzeczywistość i nauka w poglądach amerykańskich pragmatyków na przykładzie Charlesa S. Peirce’a i Williama Jamesa

Creator:

Kusaj, Marcin

Subject and Keywords:

pragmatism   truth   science   scientism   Peirce Charles S. (1839-1914)   James Wiliam (1842-1910)   paradigm   conventionality   usability  
pragmatyzm   prawda   nauka   naukowość   paradygmat   konwencjonalność   użyteczność

Abstract:

Charles Peirce is considered one of the greatest logicians in the entire recorded history of mankind. Peirce, in a consistent and free from naive realism way, showed the superiority of the scientifi c method over other methods of overcoming doubts and verifi cation of the common, but unsubstantiated views. According to Peirce, scientifi c paradigm imposes a fl owchart that can be divided into three consecutive phases. First, the initial conjecture is making or formulating hypotheses.The next two — induction and deduction — are designed to examine a particular segment of reality and verify the initial assumptions. Driven by rationality in each of these phases, one has to bear in mind the economy and efficiency of research. Published in 1907, Pragmatism constitutes an ideological manifesto in which William James presented six main approaches to the concept of pragmatism: the theory of truth, the theory of meaning, the overall achievements of knowledge, a metaphysical point of view, the method of solving philosophical disputes, and fi nally, a kind of philosophical temperament of researcher. The truth, according to James, is a kind of good, like e.g. health, happiness and money. The truth leads man to useful concepts and terms in a given situation while protecting him from the wrong, fruitless and futile way of thinking. Truth is not absolute. The criterion for the truth is its usefulness for man. A large part of the views of American pragmatists found their way into the currently dominant scientifi c paradigm. The contribution of these thinkers to the development of the theory of science as such, cannot therefore be questioned.  

Charles Peirce uważany jest za jednego z najwybitniejszych logików w całej historii myśli ludzkiej. Peirce wykazywał wyższość metody naukowej nad innymi sposobami przezwyciężania wątpliwości i weryfikacji utartych, a niczym niepopartych poglądów. Paradygmat naukowy w ujęciu Peirce’a narzuca schemat działania, który uszeregować można w trzy następujące po sobie fazy. Pierwszą, wstępną jest czynienie przypuszczeńczy stawianie hipotez. Następne dwie — indukcja i dedukcja — mają za zadanie badanie danego wycinku rzeczywistości i sprawdzenie założeń początkowych. Kierując się racjonalnością w każdej z tych faz, trzeba mieć na uwadze także ekonomię i efektywnośćprowadzonych badań. Wydany w 1907 roku Pragmatyzm, stanowiący światopoglądowy manifest Williama Jamesa, przedstawiał sześć głównych ujęć tytułowej koncepcji: jako teorię prawdy, teorię znaczenia, całościowy dorobek wiedzy, metafizyczny punkt widzenia, sposób rozwiązywania filozoficznych sporów i w końcu swego rodzaju filozoficzny temperament autora. Prawda zdaniem Jamesa jest rodzajem dobra, podobnie jak np. zdrowie, szczęście czy pieniądze. Prawda prowadzi człowieka ku użytecznym w danej sytuacji pojęciom i terminom, chroniąc go jednocześnie od błędnego, jałowego i daremnego sposobu myślenia. Prawda nie ma charakteru absolutnego. Kryterium prawdziwości jest użyteczność dla człowieka. Znaczna częśćpoglądów amerykańskich pragmatyków weszła do obecnie dominującego paradygmatu naukowego. Wkład tych myślicieli w rozwój teorii nauki jako takiej nie może być zatem kwestionowany.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego

Contributor:

Winiarski, Marcin. Red.

Date issued:

2015

Date copyrighted:

2015

Detailed Type:

czasopisma (wydawnictwa ciągłe)   artykuł

Identifier:

oai:repozytorium.uni.wroc.pl:108695   ISSN 1733-5779   ISSN 0239-6661

Source:

PAd 102060 II

Language:

eng   pol

Relation:

Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne, ISSN 1733-5779. Nr 17 (2015), s. 71-83

Is version of:

Czasopisma Naukowe w Sieci (CNS)

Rights holder:

Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o.

Autor opisu:

WR U/PAdbg